Koniec wieku XIX-go

POD WZGLĘDEM UMYSŁOWYM

Charakterystyka znamion szczególnych

KS. WŁADYSŁAW MICHAŁ DĘBICKI

––––––––

Wstęp

Między najciekawszymi dla historiozofa momentami w rozwoju ludzkości pierwsze miejsce zajmują tak zwane epoki przejściowe, kiedy na tle istniejącego stanu rzeczy wyłania się i kształtuje nowy duch czasu. Czy duch ten w rzeczy samej nowym jest kiedykolwiek, czy zwłaszcza jest on lepszym od swoich poprzedników, wiele o tym mówić i pisać by można. W każdym razie to nie ulega wątpieniu, że formy, jakie duch czasu przyobleka w rozmaitych epokach, są nieraz bardzo odmienne, a sam proces jego przeobrażeń jest prawie zawsze zajmujący pod niejednym względem.

Ważne i liczne oznaki wskazują, że doba, którą przebywamy, jest właśnie dobą przejściową. W łonie cywilizacji europejskiej i w jej odłamach za oceanami odbywa się w chwili obecnej niewątpliwy proces fermentu, którego rezultatów nikt dziś przewidzieć i obliczyć nie zdoła. Jeżeli kiedy, to zwłaszcza za dni naszych stawianie jakichkolwiek ściśle określonych horoskopów w tej mierze byłoby przedsięwzięciem zbyt mało krytycznym.

Natomiast ważną i pouczającą jest rzeczą badać bezstronnie wszystkie rysy znamienne, z których się urabia fizjognomia chwili obecnej. Zadanie to jest tak złożone i rozległe, że jednostka nie może go wykonać sumiennie w całej rozciągłości. Trzeba się ograniczać do badania cech pojedynczych, z których każda stanowi grupę wielu zjawisk specjalnych.

W pracy niniejszej zamierzyłem dać czytelnikom w zarysie przedmiotową charakterystykę jednego z najważniejszych objawów współczesnej fazy dziejowej: jej ruchu umysłowego. W zarysie tym, rozumie się samo przez się, pominę to wszystko, co nie jest charakterystyczne i co okres obecny ma wspólnego z wielu innymi.

–––––––––––

Ks. Władysław Michał Dębicki, Wielkie bankructwo umysłowe. Rzecz o nowoczesnym skrajnym sceptycyzmie naukowo-filozoficznym. Z dodaniem studium: Koniec wieku XIX-go pod względem umysłowym. Charakterystyka znamion szczególnych. Warszawa 1895, ss. 133-134.

Cracovia MMV, Kraków 2005

( PDF )

Powrót do spisu treści studium ks. Władysława Michała Dębickiego pt.
Koniec wieku XIX pod względem umysłowym

Charakterystyka znamion szczególnych

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: