DOGMATYKA KATOLICKA

CZĘŚĆ OGÓLNA

KRÓTKO NAPISAŁ

KS. JACEK TYLKA
 

V. Traktat

O Kościele Chrystusowym

"Kościół" (jest to) "filar i utwierdzenie prawdy" (1 Tym. 3, 15).

Część I.

O Kościele Chrystusowym w ogóle

Rozdział I.

O USTANOWIENIU I ISTOCIE KOŚCIOŁA

Artykuł V.

O celu Kościoła(1)

Przez "cel" rozumiemy dobro, do którego zmierzamy, albo dla którego coś istnieje. Cel może być trojaki: bliższy, dalszy i ostateczny. Cel bliższy jest ten, do którego ktoś zdąża bezpośrednio. Celem dalszym nazywamy dobro, dla którego staramy się osiągnąć cel bliższy (np. ktoś zbiera majątek, aby potem dokonać jakiegoś przedsięwzięcia). Ostatecznym zowiemy cel, do którego mamy dojść na samym końcu i wobec którego wszystkie inne cele są tylko środkami. Celem ostatecznym Kościoła nie jest nic innego, jak tylko chwała Boża, według słów Pisma św. (Przyp. 16, 4): "Pan wszystko zdziałał sam dla siebie". Celem zaś bliższym Kościoła jest zbawienie ludzi i rozkrzewienie religii Chrystusowej na ziemi. To zaznaczywszy, przystępujemy do udowodnienia tezy następującej:

Teza LXIV. Celem Kościoła jest zachowanie i rozkrzewienie religii Chrystusowej i zbawienie dusz

Teza ta jest pewna jako należąca do wiary ("fide certa"). Wyraźnie bowiem powiada Sobór Watykański (2): "Pasterz wieczny i Biskup dusz naszych postanowił, aby zbawienne dzieło odkupienia wiecznym uczynić, święty Kościół zbudować, w którym by jako w domu Boga żywego wierni wszyscy byli złączeni jednym węzłem wiary i miłości".

1. Chrystus Pan otrzymał posłannictwo od Ojca niebieskiego, aby świat zbawił przez swoją naukę i przez Kościół; zatem celem Kościoła jest rozkrzewienie tej nauki i zbawienie dusz. Powiada bowiem Zbawiciel do Apostołów (Jan 20, 21): "Jako mię posłał Ojciec i ja was posyłam". "Idąc tedy, nauczajcie wszystkie narody, nauczając je chować wszystko, com wam kolwiek przykazał" (Mt. 28, 19-20). "Idąc na wszystek świat, opowiadajcie Ewangelię wszemu stworzeniu. Kto uwierzy i ochrzci się, zbawion będzie: a kto nie uwierzy, będzie potępion" (Mk 16, 15-16). Z tych i innych słów jasno wypływa, że posłannictwo Apostołów i ich następców jest tylko dalszym ciągiem posłannictwa Chrystusa Pana, że to posłannictwo odnosi się do wszystkich narodów, że celem tego posłannictwa jest pouczyć ludzi o zbawieniu i uczynić ich uczestnikami męki Chrystusowej, słowem, że zadaniem i celem Kościoła jest zbawienie dusz i rozkrzewienie wiary Chrystusowej.

2. Wypływa to i z przeświadczenia samego Kościoła i z jego dziejów, że jego celem jest zbawienie dusz ludzkich. Do tego zaś używa on jako środków Ofiary Mszy św. i Sakramentów świętych.

Wniosek. Ponieważ celem Kościoła jest zbawienie dusz, a ustanowił go sam Chrystus Pan, więc Kościół jest zgromadzeniem nadprzyrodzonym. a) Twórcą bowiem jego nie jest człowiek, ale Bóg. b) Stajemy się członkami Kościoła w sposób nadprzyrodzony, bo przez odrodzenie się z wody i Ducha Świętego, przy czym otrzymujemy dary tegoż Ducha Świętego. c) Środki, jakimi się Kościół posługuje, aby uświęcić ludzi, nie są przyrodzone, ale nadprzyrodzone, jak Sakramenty św., Ofiara Mszy św. d) Celem Kościoła jest zbawienie ludzi i oglądanie Boga twarzą w twarz. e) Wreszcie Kościołem opiekuje się sam Chrystus Pan, jako jego głowa niewidzialna, a rządzi nim Duch Święty.

Domówienie. Wreszcie Kościół jest ciałem mistycznym Chrystusa Pana. Czytamy bowiem (Rzym. 12, 4-5): "Albowiem jako w jednym ciele wiele członków mamy, a wszystkie członki nie jedną sprawę mają: tak wielu nas jednym ciałem jesteśmy w Chrystusie"; (w 1 Kor. 12, 27): "Lecz wy jesteście ciałem Chrystusowym", którego głową jest Chrystus Pan (Efez. 1, 22; Kol. 1, 18). Podobnie i św. Augustyn (serm. 137. n. 1. Enar. 2. in Ps. 18. n. 10) pisze: "Skoro więc On jest głową Kościoła, a ciałem Jego jest Kościół, cały Chrystus jest i głową i ciałem" czyli Chrystusa Pana nie można pojąć dokładnie bez ciała Jego mistycznego, którym jest Kościół. Z tej spójni, istniejącej między Chrystusem Panem a Kościołem, wynika godność niewysłowiona Kościoła i potęga Boska, jaką Kościół posiada, a również pewność nieomylna jego powodzenia. Toteż o Kościele można to samo powiedzieć, co mówimy o działalności Chrystusa Pana. Czytamy w Dziejach Apostolskich (10, 38) o Zbawicielu: "Przeszedł, dobrze czyniąc"; podobnie i o Kościele można powiedzieć (3). Przechodzi on, dobrze czyniąc wszystkim ludziom, bo naucza ich, że są braćmi, stworzonymi na obraz i podobieństwo Boże; dobrze czyniąc niewiastom, bo przypomina ich mężom, że one nie są ich niewolnicami; dobrze czyniąc wszystkim poddanym, bo przypomina, że "więcej trzeba słuchać Boga, aniżeli ludzi" (Dz. Ap. 5, 29), kiedy rozchodzi się o przekroczenie prawa Bożego; dobrze czyniąc królom, bo nawołuje poddanych do posłuszeństwa, bo "nie masz zwierzchności jedno od Boga" (Rzym. 13, 1); dobrze czyniąc ubogim i wszelkiego rodzaju nieszczęśliwym, bo ogłasza prawo miłości bliźniego; dobrze czyniąc narodom barbarzyńskim, bo je oświeca; dobrze czyniąc sztukom wyzwolonym, w które wlał nowego ducha; dobrze czyniąc naukom, których postępem opiekował się zawsze. Słusznie tedy Papież Pius IX potępił zdanie (4): "Nauka katolickiego Kościoła sprzeciwia się dobru społeczeństwa i jego potrzebom", bo Kościół był raczej zawsze i jest największym dobroczyńcą ludzkości.
 

Dogmatyka katolicka. Część ogólna. Krótko napisał X. J. Tylka. Drugie wydanie. Tarnów 1900, ss. 275-277.

Przypisy:
(1) cfr. Hurter, Theologia dogmatica generalis et specialis, p. 200 et sqq.

(2) Const. Dei Filius, cap. 3: "Pastor aeternus et episcopus animarum nostrarum, ut salutiferum redemptionis opus perenne redderet, sanctam aedificare Ecclesiam decrevit, in qua veluti in domo Dei viventis fideles omnes unius fidei et charitatis vinculo continerentur".

(3) Ratzinger, Geschichte der Kirchlichen Armenpflege; Margraf, Christenthum und Sklaverei; F. De Champagny, la charit. chret. dans les premiers siecls de 1'église; Wiseman, der Einfluss des Katholicismus auf die Wissenschaft; Hurter, op. cit. 917 et sqq. etc.

(4) In Syllabo prop. 40: "Catholicae Ecclesiae doctrina humanae societatis bono et commodis adversatur".

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Kraków 2005

Powrót do spisu treści V części Dogmatyki

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: